انواع زنبور در کندو و وظایف هر یک از آنها
زنبور کارگر هر زنبور ماده ای است که توان زایش زنبور ملکه را نداشته باشد. زنبور کارگر می‌تواند در بسیاری از گونه‌های زنبور وجود داشته باشد اما بیشتر اصطلاح آن در میان زنبورهای عسل بکار رفته‌است.
وظایف
یکی از وظایف مهم زنبورهای کارگر یکنواخت نگاه داشتن دمای کندو است به ویژه در ناحیه‌هایی از کندو که نوزادان زنبور قرار می‌گیرند. دمای این منطقه باید ۳۴٫۴ درجه باشد تا تخم‌ها رشد کنند. اگر هوا خیلی گرم باشد آنها آب جمع می‌کنند و پیرامون منطقه نوزادان قرار می‌دهند سپس آنقدر بال می‌زنند تا هوا جریان یابد و با بخار شدن آب محیط خنک تر شود. اگر خیلی سرد باشد دور هم خوشه ای جمع می‌شوند تا گرمای بدنشان پیرامون را گرم کند. این رفتار یک نمونه از هم‌ایستایی است.
یکی دیگر از وظایف زنبورهای کارگر حفاظت از کندو در برابر مزاحمانی چون زنبور بی‌عسل است. شمار زنبورهای محافظ کندو بسته به فصل سال یا گونه زنبور متفاوت است. همچنین پهنای ورودی‌های کندو و میزان آمد و شد روزانه آن هم در شمار محافظان کندو تأثیر دارد. برای مثال در برخی گونه‌های زنبور، زنبورهای محافظ در ورودی‌های کندو به صورت شناور در هوا می‌مانند تا از کندو محافظت بیشتری کنند.
از جمله دیگر وظایف زنبورهای کارگر عبارتند از
پوشاندن عسل
هنگامی که عسل آماده و به اندازه کافی خشک شد کارگرها با موم به خوبی عسل را می‌پوشانند تا دیگر از هوای پیرامون آب جذب نکند.
غذا دادن به زنبورهای نر
زنبورهای نری که توان تولید ملکه را دارند در دوره ای که جوان اند خودشان غذا نمی‌خورند بلکه زنبورهای کارگر به آنها غذا می‌دهند اما وقتی به اندازه کافی بزرگ شدند خودشان از عسل موجود در کندو تغذیه می‌کنند.
همراهی ملکه (روزهای ۷–۱۲)
همراهان ملکه از ملکه نگهداری می‌کنند و به آن غذا می‌دهند و محیطش را پاکیزه نگه می‌دارند اما وظیفه مهم‌تر آنها توزیع فرومون ترشح شده توسط ملکه (QMP) در سراسر کندو است. توزیع QMP در میان زنبورهای دیگر نشان می‌دهد کندو هنوز زیر دست ملکه شایسته‌ای است.
دورریز زنبورهای مرده
زنبورهای مرده و لاروهایی که ناموفق بوده‌اند توسط زنبورهای کارگر دور ریخته می‌شوند آنها با این کار مانع از ایجاد بیماری در کندو می‌شوند.
خنک کردن، تهویه کندو و آوردن آب
زنبورهای کارگر وقتی کندو در خطر گرم شدن است به تهیه آب می‌پردازند و آن را در پشت زنبورهای مسئول تهویه کندو می‌گذارند تا با بال زدن کندو را خنک کنند. این زنبورها برای این کار از چینه‌دانی برخوردارند که از محل تجمع شهد جدا است.
کاوش
برخی از زنبورهای کارگر تا ۳ کیلومتر به اطراف پرواز می‌کنند تا به منبع شهد و گرده دست یابند یا بره‌موم جمع کنند.
درست کردن شانه‌های عسل
زنبورهای کارگر از زنبورهای سازنده موم، موم می‌گیرند تا خانه‌های شانه ای بسازند.
بسته‌بندی گرده
گرده‌های آورده شده به کندو باید به خوبی در سلول‌های شانه ای بسته‌بندی شود و با کمی عسل مخلوط شود تا فاسد نشوند. گرده‌ها ممکن به آسانی توسط باکتری‌ها ترش شوند از این رو آنها را در محفظه ای از عسل قرار می‌دهند چون عسل در برابر باکتری‌ها مقاوم است.
مالیدن بره‌موم
دیوارهای کندو از ماده ای به نام بره‌موم پوشیده شده‌است این مادهچسبناک از گیاهان گرفته می‌شود و در ترکیب با آنزیم‌هایی که زنبورهای کارگر به آن می‌افزایند مانع از ایجاد فساد در کندو می‌شود و خاصیت ضدباکتریایی دارد. همچنین در ساخت ورودی کندو و تهویه هوای آن نیز کاربرد دارند. برخی زنبورها به بره‌موم مقداری گِل نیز می‌افزایند که خاصیت ضد می بیشتری دارد.
2- زنبور ملکه
زنبور ملکه عبارتی است که برای اشاره به یک زنبور مادهٔ بالغ می‌شود که در یک کلونی زنبورهای عسل یا کندوی آنها زندگی می‌کند. زنبور ملکه معمولاً مادر بیشتر یا همهٔ زنبورهای کندو است. زنبور ملکه از دوره ای که یک لارو بوده انتخاب شده، به صورت ویژه توسط زنبورهای کارگر تغذیه شده و برای اینکه از نظر جنسی توانایی کافی پیدا کند پرورش یافته‌است.
به استثنای دوره‌های کوتاه در زمان آمادگی یا به تعویق انداختن حرکت گله‌ای اعضای کلونی (عمل جایگزینی یک ملکه ضعیف)، در هر کلونی تنها یک ملکه زنبور عسل وجود دارد. زمانی که یک ملکه جدید به دنیا می‌آید، محل زنبورهای ملکه جدید دیگر را تعیین نموده و آنها را به نوبت از کندو بیرون می‌کند. در صورتی که به هر طریقی، دو ملکه جدید در یک کندو به‌طور همزمان ظاهر شوند، تا زمان مرگ یکی از آنها، با یکدیگر مبارزه می‌کنند.
ظاهر زنبور ملکه
تشخیص یک ملکه از سایر اعضای کلونی کار ساده‌ای است، زیرا بدن او در حالت طبیعی بسیار بزرگ‌تر از زنبورهای کارگر و زنبورهای نر درون کندو است، بخصوص در طی دوره تخم گذاری، زمانی که شکم او بسیار بزرگ می‌شود. سینه و سر ملکه تقریباً همانند زنبورهای دیگر است، سینه کمی بزرگ‌تر از زنبورهای کارگر و سر کمی کوچک‌تر است.
بال‌های او تنها دو سوم شکم را می‌پوشانند، در حالی که بال‌های زنبورهای نر و کارگر زمانی که جمع شده باشند، تقریباً به نوک شکم آنها می‌رسند.
زنبور ملکه دارای سبد گرده گل نیست و غده موم او نیز کار نمی‌کند. این زنبور دارای نیش منحنی شکل و درازتر از نیش زنبور کارگر است، اما دندانه‌های کمتر و کوتاه‌تری دارد. از آنجایی که زنبور ملکه کندو را ترک نمی‌کند، مگر در مواقع پرواز با هدف جفت‌گیری، بنابراین مردم را نیش نمی‌زند. این زنبور معمولاً از نیش خود برای محافظت از کلونی در برابر دشمنان استفاده می‌کند.
منبع: